Ký ức của nữ tù yêu nước

Thứ hai, 08/05/2017 10:29

(Cadn.com.vn) - Trước vận mệnh lịch sử của quê hương, đất nước, những người phụ nữ Hội An đã kiên cường, bất khuất, chiến đấu với kẻ thù. Trong số họ, nhiều người đã hy sinh vì Tổ quốc và cũng nhiều người chịu cảnh lao tù, để rồi, ngày trở về với quê hương, đến giờ đây, sau 42 năm giải phóng, trong họ vẫn còn hiện nguyên bao ký ức không thể nào quên.

Các nữ tù yêu nước gặp lại nhau khi đã tuổi cao, sức yếu.

1. Ngày ấy, Trà Quế, (xã Cẩm Hà, TP Hội An) là một trận địa cam go, khốc liệt. Mỹ, ngụy, chư hầu liên tục tiến quân càn quét thôn Trà Quế. Tại đây, địch cắm cờ, giành đất, đốt nhà, phá hoại ruộng vườn, hoa màu, bắn giết nhiều người dân lành vô tội. Nhân dân Trà Quế bị địch bắt dồn vào khu vực chùa Cây Cau để cách ly với cách mạng. Địch chà đi, xát lại làm cho Trà Quế trở thành một vùng đất xơ xác, điêu tàn. Cũng như nhiều gia đình cách mạng khác, trong quá trình đấu tranh, cha của bà Nguyễn Thị Lâm (nay 70 tuổi) bị địch bắt tù đày, còn các anh trai lần lượt hy sinh, trong đó có người anh mới có 2 con thơ dại. Hai vai nợ nước, thù nhà, bà Lâm sớm giác ngộ, tham gia hoạt động cách mạng, được kết nạp Đảng khi vừa tròn 20 tuổi. Hoạt động ngay trong lòng địch cho đến khi bọn địch khám thính, lùng sục, tìm ra được danh sách các đảng viên của cơ sở cách mạng, bà Lâm bị bắt. Chuỗi ngày bị giam cầm, tra tấn trong lao xá Hội An của bà là chuyện không thể nào quên, để đến tận bây giờ, ngay cả trong giấc ngủ, bà vẫn còn ám ảnh, hãi hùng. Khi ra tù, cả năm trời, hai cánh tay bà không thể cử động. Mẹ bà phải đút từng muỗng cơm, thìa cháo, lau rửa thân thể cho bà. Mất cả năm trời, lúc đó, từng ngón tay của bà mới dần dần nhúc nhích. Vượt qua lửa đạn, tù đày trong chiến tranh, ngày quê hương giải phóng, bà Lâm trở về tham gia công tác tại địa phương, đảm nhận nhiều công việc quan trọng ở xã Cẩm Hà và Ủy ban kiểm tra thị ủy Hội An. Trong gia đình, bà gác lại chuyện hạnh phúc riêng tư của mình, một mình thay các anh trai phụng dưỡng lo liệu cha mẹ già đến khi nhắm mắt xuôi tay và nuôi dưỡng, dạy dỗ các con thơ của anh trai (liệt sỹ) nên người. Nhìn lại những gì đã trải qua, giờ đây, ở tuổi bảy mươi, bà thấy đã trọn nghĩa với quê hương và bà không hề cô quạnh, luôn có con cháu, có tình đồng chí, đồng đội, xóm giềng.

2. Trong khuôn khổ Đại hội Hội Tù yêu nước xã Cẩm Thanh mới đây, cuộc gặp gỡ của những người tù năm xưa diễn ra thật xúc động. Họ đều là những người cùng làng, cùng xã, khoảng cách địa lý không xa nhưng giờ đây vì tuổi cao, sức yếu, những cuộc hội ngộ đông đủ để cùng nhau ôn lại những năm tháng sống và chiến đấu kiên cường giờ đây cũng thưa dần. Trong câu chuyện bên lề Đại hội, ngoài những lời thăm hỏi, hàn huyên, những nữ tù yêu nước vẫn không thể nào quên những năm tháng từng trải qua trong các nhà tù. Bà Nguyễn Thị Thao, thôn Võng Nhi, hoạt động cách mạng bị bắt giam tại Nhà lao Tân Hiệp (Đồng Nai) - là một trong 6 nhà tù lớn nhất ở Miền Nam kể lại, ngoài đánh đập hành hạ thể xác, tra tấn tinh thần, kẻ thù còn dùng những thủ đoạn bỉ ổi đối với các nữ tù, sau này, nhiều chị không thể sinh con. Ấy vậy mà bản chất cách mạng của những nữ tù năm xưa đã chiến thắng, làm thất bại âm mưu khai thác thông tin cơ sở cách mạng của kẻ thù. Bà Nguyễn Thị Thao tâm sự: "Hồi trước đi tham gia cách mạng có ai nghĩ là đi sau này được Nhà nước trả công đâu. Chỉ biết rằng cái sự ác liệt của đế quốc Mỹ hết sức dã man, lòng căm thù ngút ngàn nên là tham gia hoạt động cách mạng, vì độc lập tự do mà hy sinh tất cả thôi. Cho nên là thấy ác liệt như thế, cái chết trước mắt như thế nhưng không bao giờ sợ, chỉ muốn làm thế nào để được giải phóng thôi. Cho nên là người phụ nữ mình hắn đánh đập dã man, thậm chí sau này không thể sinh đẻ được nhưng chị em không bao giờ sợ ".

Đối với cựu tù yêu nước Đinh Thị Tam cũng ở thôn Võng Nhi, xã Cẩm Thanh cũng vậy. Ngày ấy, lòng căm thù quân địch khi mẹ bà bị giết hại, chú ruột, anh trai và kể cả người yêu đều hy sinh, còn cha đẻ thì bị bắt tù đày, 18 tuổi, bà Tam đã bắt đầu hoạt động cách mạng. Ban đầu bà làm giao liên, nắm tình hình, dẫn đường cho cán bộ cách mạng và chuyển thư từ, giấy tờ đến các cơ sở. Khi bà bị địch bắt, giam ở Nhà Lao Hội An, vào lại ra, ra lại vào, nếm trải nhiều hình thức tra tấn, đợt nhiều nhất là trong khoảng thời gian bà bị giam giữ ròng rã suốt 3 năm trời. Trong ký ức của bà, từng trận đòn chưa thể phai mờ, còn hiện nguyên như vừa mới đây... Đi qua những đau thương mất mát của gia đình, bản thân, quê hương, sau ngày giải phóng, bà Tam chọn cho mình cuộc sống đơn chiếc. Một mình bà ở trong ngôi nhà tình nghĩa bé nhỏ do địa phương xây tặng, ban ngày bà qua nhà người em trai duy nhất làm ruộng, làm vườn, ăn uống, trò chuyện cho khuây khỏa...

Khi đất nước thanh bình, tuổi già của những nữ cựu tù yêu nước ngày ấy diễn ra nhẹ nhàng bên người thân và cộng đồng. Niềm lạc quan vui sống hôm nay sẽ là những ngày tháng đẹp, bù đắp cho những hy sinh, những chịu đựng, ám ảnh mà họ đã từng trải qua trong quá khứ tù đày, để cuộc đời ngày hôm nay và mai sau mãi mãi xanh tươi.

Lê Hiền